Նպատակ՝ Եվրոպական միության «ԵՄ-ն հանուն շրջակա միջավայրի» ծրագրի նպատակն է օգնել վեց գործընկեր երկրներին պահպանել իրենց բնական կապիտալը և ամրապնդել մարդու շրջակա միջավայրի բարեկեցությունը՝ բնապահպանական միջոցառումներին աջակցության, «կանաչ աճի» հնարավորությունների ստեղծման և ցուցադրման, բնապահպանական ռիսկերի և ազդեցությունների արդյունավետ կառավարման մեխանիզմների սահմանման միջոցով:
Գործընկեր երկրներ՝ Հայաստան, Ադրբեջան, Բելառուս, Վրաստան, Մոլդովայի Հանրապետություն, Ուկրաինա
Ժամկետը՝ 2019-2024թթ.
Ծրագրի իրականացման գործընկերներ՝ ՏՀԶԿ, ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագիր, ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողով, ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպություն, Համաշխարհային բանկ
Ընդհանուր ուղղորդում՝ Եվրոպական հանձնաժողովի Հարևանության և ընդլայնման բանակցությունների հարցերով գլխավոր դիրեկտորատ և Շրջակա միջավայրի գլխավոր դիրեկտորատ
Գործողությունները համախմբված են հինգ գերակա արդյունքների շուրջ․
1. Կանաչ տնտեսությանը նպաստող որոշումների կայացում
- Աջակցել «կանաչ աճի» վերաբերյալ միջգերատեսչական քաղաքական երկխոսություններին, պլանավորման մեջ ընդգրկել կանաչ տնտեսության թիրախներն և կայունության ապահովմանն առնչվող այլ հարցերը,
- Աջակցել ներդրումային կարիքների գնահատմանը,
- Աջակցել միջազգային պահանջներին լիովին համապատասխանող ռազմավարական էկոլոգիական գնահատման (ՌԷԳ) և անդրսահմանային շրջակա միջավայրի ազդեցության գնահատման (ՇՄԱԳ) իրավական դաշտի բարեփոխմանը և կիրարկման համար անհրաժեշտ կարողությունների զարգացմանը,
- Կանաչ տնտեսության, բնապահպանական գործողությունների և կայուն կենսակերպի վերաբերյալ իրազեկության բարձրացում:
Կատարողներ՝ ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողով, ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագիր, ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպություն (համակարգող)
2. Շրջանաձև տնտեսություն և աճի նոր հնարավորություններ
- Աջակցել փոքր և միջին ձեռնարկություններին (ՓՄՁներ)՝ ռազմավարական և ամենօրյա որոշումների կայացման գործընթացում կայունության գործոնների ներառման առումով,
- Խթանել «կանաչ» արտադրանքների միասնական շուկային առնչվող ԵՄ հայեցակարգերը և գործիքները,
- Աջակցել «կանաչ» պետական գնումների քաղաքականությունների մշակմանը և իրականացմանը,
- Հատուկ աջակցություն տրամադրել թափոնների կառավարման խնդիրների լուծման համար,
- Տեխնիկական աջակցություն տրամադրել կանաչ տնտեսության գերակա ոլորտների բարեփոխումների համար(էներգաարդյունավետություն, գյուղատնտեսություն/պարեն, շինարարություն, կայուն զբոսաշրջություն կամ տարածաշրջանային զարգացում),
- Աջակցել էկոլոգիական արժեքի շղթայի ձևավորմանը և ՓՄՁ-ների շրջանում արտադրանքների նորարարությանը։
Կատարողներ՝ ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագիր, ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպություն (համակարգող)
3. Էկոլոգիական «խաղի պայմաններ»
- Աջակցել պետական կառավարման մարմիններին ստեղծելու «խելացի» կանոնակարգեր և քաղաքականության գործիքներ, որոնք կխթանեն խոշոր ձեռնարկությունների և ՓՄՁ-ների բնապահպանական կատարողականը,
- Բարձրացնել իրավակիրարկումն ապահովող կառույցների և մեխանիզմների արդյունավետությունը՝ բնապահպանական պահանջների կատարումը խթանելու համար,
- Աջակցել պետական կառավարման մարմիններին «կանաչ» պետական ներդրումների ռազմավարությունների և ծրագրերի մշակման և ծախսերի նախահաշիվների կազմման գործում,
- Աջակցել բնապահպանական կառավարման բնագավառում վարչական կարողությունների զարգացմանը,
- Վերապատրաստել թիրախային քաղաքացիական ծառայողների լայն զանգվածներին և այլ շահագրգիռ կողմերին։
Կատարող՝ ՏՀԶԿ
4. Էկոհամակարգային ծառայություններ և կենսապահովման միջոցներ
- Ստեղծել պահպանվող տարածքների միասնական ցանց, որում ընդգրկված են ԵՄ-ն և հարևան երկրները,
- Աջակցել անտառների պահպանության և կայուն օգտագործման համայնքային գործողություններին՝ոչ փայտանյութային ապրանքների արտադրությունն ավելացնելու, կենսազանգվածի հետ կապված էներգաարդյունավետությունը բարձրացնելու նպատակով,
- Փայտանյութի ապօրինի վաճառքի սահմանափակման ուղղված գործողություններ,
- էկոհամակարգային ծառայությունների կայուն կառավարման համար նորարարական ֆինանսավորման սխեմաների վերհանմանը և մշակմանը։
Կատարող՝ Համաշխարհային բանկ
5. Գիտելիքների փոխանակում և համագործակցություն
- Հասարակական իրազեկման ռազմավարական գործողություններ՝ միջոցառումների տեսանելիությունը բարձրացնելու նպատակով,
- Ծրագրի տարբեր բաղադրիչների տարածաշրջանային համակարգում,
- Առաջընթացի վերահսկում՝ հաշվի առնելով տնտեսական և բնապահպանական նպատակները, և «կանաչ աճի» ցուցանիշների հիման վրա հաշվետվությունների պատրաստում:
Կատարող՝ ՏՀԶԿ՝ համագործակցելով բոլոր գործընկերների հետ
Գործունեությունը Հայաստանում՝ «ԵՄ-ն հանուն շրջակա միջավայրի» ծրագիրն աջակցում է Հայաստանի Հանրապետությանը հետևյալ ուղղություններով` Ռազմավարական էկոլոգիական գնահատման (ՌԷԳ) և Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման (ՇՄԱԳ) մասին օրենքների մշակման աշխատանքների ամփոփում, իրազեկման արշավների իրականացում, ՓՄՁ-ների գործունեության մեջ Ռեսուրսների արդյունավետության և մաքուր արտադրության (ՌԱՄԱ) մոտեցման կիրառում, ձեռնարկությունների հանդեպ կիրառվող կանաչ կանոնակարգերի խստացում և պահանջների կատարման ապահովում, կանաչ ֆինանսավորման և ներդրումների վերաբերյալ քաղաքական երկխոսությունների ամրապնդում, վարչական կարողությունների գնահատում և զարգացում, Կանաչ աճի ցուցանիշների (ԿԱՑ-ներ) մշակում:
Կանաչ տնտեսության կայացումը կարևոր է տնտեսական աճի, սոցիալական և կայուն զարգացման համար: Այն խթանում է արտադրողականության բարձրացումը, նորարարությունը, նոր աշխատատեղերի ու շուկաների ստեղծումը, լրացուցիչ հարկաբյուջետային եկամուտների ձևավորումը: Այս առումով Հայաստանում մշակվել են մի շարք բնապահպանական օրենքներ ու կանոնակարգեր, և ՀՀ 2014-25թթ. հեռանկարային զարգացման ռազմավարական ծրագրի մեջ ընդգրկվել է կայուն զարգացման բաղադրիչը: